Aktualności

Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1961, Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika "Stolica"
25.05.2023

20 lat temu zmarła Irena Jurgielewiczowa

Dwadzieścia lat temu zmarła Irena Drozdowicz, jedna z najpopularniejszych polskich autorek literatury dziecięcej i młodzieżowej w XX wieku, znana polskiemu czytelnikowi jako Irena Jurgielewiczowa.

Jurgielewiczowa przyszła na świat 13 stycznia 1903 roku w Działoszynie koło Wielunia. Pochodziła z rodziny inteligenckiej, jej ojciec był lekarzem. Od 1905 roku mieszkała w Warszawie, z którą właściwie związała całe swoje życie. Tutaj studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, a później pedagogikę w Wolnej Wszechnicy Polskiej.

W 1928 roku obroniła doktorat na Uniwersytecie Warszawskim. Jej praca, zatytułowana „Technika powieści Stefana Żeromskiego”, została wydana w kolejnym roku, w serii „Studja z zakresu historji literatury polskiej”. Zaangażowana w działalność oświatową dorosłych, wykładała w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Do 1939 roku opublikowała kilka badań, w których omawia kwestie związane z edukacją dorosłych, m.in. „Nauczanie dorosłych”, „Upodobania czytelnicze dorosłych” czy „Wykaz lektury z zakresu literatury pięknej w wieczorowej szkole powszechnej dla dorosłych”.

W roku wybuchu II wojny światowej nakładem Państwowego Wydawnictwa Książek Szkolnych we Lwowie ukazała się jej „Warszawa: Serce Polski”. Tom ten, opatrzony bogatym materiałem fotograficznym, przedstawiał charakterystyczne dla Warszawy miejsca. Autorka zwracała przy tym uwagę na postęp i zmiany, będące wizytówką i dumą tak Warszawy, jak i całej Polski, która dopiero co odzyskała niepodległość.

W okresie okupacji Irena Jurgielewiczowa brała udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim. Była porucznikiem Armii Krajowej ps. Isia. Po upadku powstania warszawskiego została przewieziona, wraz z innymi oficerami, do obozu jenieckiego dla kobiet w Saksonii. Trwające kilkanaście miesięcy zniewolenie opisała w tomie „Strategia czekania”. Spisywane po kilkudziesięciu latach wspomnienia przeplatają się tam z tymi jeszcze wcześniejszymi, z czasów wojny i powstania. Również we wczesnej powojennej twórczości Jurgielewiczowa nie przemilcza traum wojennych, także w książkach dla dzieci. Literacko debiutowała „Historią o czterech warszawskich pstroczkach (1948)”, początkowo pisała utwory dla dzieci młodszych. Jej najgłośniejsza powieść „Ten obcy”, do dziś lektura szkolna opublikowana po raz pierwszy w 1961 roku, została wpisana na listę honorową IBBY. Książkę tę przetłumaczono na 23 języki.

W swoim dorobku literackim Jurgielewiczowa miała jednak nie tylko opowiadania dla dzieci i powieści młodzieżowe, ale też opracowania z zakresu pedagogiki, oświaty, oraz powieści autobiograficzne, choćby tom wspomnieniowy „Byłam, byliśmy” wydany w roku 1997, który został nominowany do Nagrody Literackiej Nike.

Odeszła 25 maja 2003 roku, w wieku stu lat.