Twórczość

„Twórczość” ukazuje się nieprzerwanie od sierpnia 1945 roku.

Miesięcznik powstał w Krakowie z inicjatywy Kazimierza Wyki, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, i Karola Kuryluka, redaktora przedwojennych „Sygnałów”; miał wtedy podtytuł „miesięcznik Literacko-krytyczny”. W pierwszym numerze znalazły się m.in. wiersze Leopolda Staffa, Juliana Przybosia i Czesława Miłosza, opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza i Jerzego Andrzejewskiego, reportaż Tadeusza Peipera z wędrówki przez Jakucję, felietony Hanny Malewskiej i Jerzego Zawieyskiego oraz szkic Kazimierza Wyki.

W 1950 roku pismo przeniesiono do Warszawy. Wydawane było kolejno przez Spółdzielnię Wydawniczą „Czytelnik”, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Wydawnictwo Współczesne, Bibliotekę Narodową, a od 1 kwietnia 2010 roku publikowane jest przez Instytut Książki na zlecenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kierowali nim kolejno: Kazimierz Wyka (1945−1949), Adam Ważyk (1950−1954), Jarosław Iwaszkiewicz (1955−1980), Jerzy Lisowski (1980−2004), Bohdan Zadura (2004‒2020), Mateusz Werner (2021‒2024), a od 2025 roku Darek Foks. W redakcji pracowali wybitni twórcy, m.in. Anna Kamieńska, Julian Stryjkowski, Andrzej Kijowski, Henryk Bereza, Ziemowit Fedecki, Zdzisław Najder, Wojciech Karpiński.

„Twórczość” jest pismem pierwodruków. Publikuje współczesną polską poezję i prozę, eseje poświęcone literaturze polskiej i światowej, krytykę literacką, felietony i szkice literackie, a także materiały archiwalne: dzienniki i korespondencję ważnych postaci polskiego życia literackiego.

Wśród autorów pisma są nobliści (Wisława Szymborska, Czesław Miłosz), wybitni polscy poeci, pisarze, tłumacze i krytycy (m.in. nieżyjący już Tadeusz Różewicz, Zbigniew Herbert, Stanisław Grochowiak, Sławomir Mrożek, Marian Pankowski, Jan Błoński, Helena Zaworska, Henryk Markiewicz, Julia Hartwig, Urszula Kozioł, wciąż tworzący, Julian Kornhauser, Wiesław Myśliwski, Andrzej Mencwel), ale także debiutanci.

Tradycją miesięcznika, po słynnych Kronikach Dedala (czyli objętego zakazem druku pod nazwiskiem Andrzeja Kijowskiego) i „Czytanym w maszynopisie” Henryka Berezy, po „Kiosku” Mariana Grześczaka i „Wśród czasopism” Leszka Bugajskiego, stały się rubryki autorskie. W ostatnich latach były to m.in. Tadeusza Komendanta „Na kuchennych schodach”, „Zapiski starucha”, „Na bazie” i „Ciukanda”, Szymona Wróbla „Wróbel na dachu”, Janusza Drzewuckiego „Na Żylecie”, Jerzego Olka „Po linii”, Pawła Bagnowskiego „Nutowania”, Stanisława Aleksandra Nowaka „Cztery litery na pięć liter”, a ostatnio „Dziennik” Zbigniewa Mentzla, „lub albo” Krzysztofa Bieleckiego, „Książka pisarska” Pawła Sołtysa czy „Chronocykl” Jerzego Franczaka.

Z inicjatywy „Twórczości” powstały dwie serie wydawnicze. W latach 1992−1998 ukazało się trzynaście tomów „zielonej serii” (trzy we współpracy z katowickim wydawnictwem Akapit i dziesięć wspólnie z Państwowym Instytutem Wydawniczym).

W roku 2012 wraz z naszym wydawcą, Instytutem Książki, zapoczątkowaliśmy nową serię – Bibliotekę „Twórczości”, w której dotychczas ukazały się cztery tomy.