(1935–2024) – poeta, pisarz, autor tekstów piosenek, dziennikarz, tłumacz i krytyk filmowy, dyplomata.

Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (w 1957 roku obrona pracy pod kierunkiem prof. Jana Kotta), równocześnie pracując jako dziennikarz w redakcjach czasopism „Po prostu” i „Sztandar Młodych”, a potem w „Współczesności”. Publikował w nich, jak i w „Nowej Kulturze”, „Więzi” i „Twórczości”, także swoje wiersze i prozę. W latach 1960–1963 studiował w Studium Wiedzy o Filmie przy Państwowym Instytucie Sztuki. Był odtąd stale związany z teatrem, filmem i sceną. Pisał recenzje dla „Filmu” i „Trybuny Robotniczej”, w 1963 roku rozpoczął pracę w Telewizji Polskiej (redaktor programu Klaps, potem zastępca redaktora naczelnego programów artystycznych), w latach 1963–1967 był kierownikiem literackim w Teatrze Telewizji. Pisał również scenariusze widowisk telewizyjnych i słuchowisk radiowych. W 1970 roku został kierownikiem w Teatrze Polskim w Warszawie, a następnie w 1974 roku dyrektorem Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. Po powrocie do Warszawy w 1978 roku współpracował z tygodnikiem „Panorama” oraz został kierownikiem literackim Zespołu Realizatorów Filmowych Silesia, a potem Zespołu Oko. Był też związany ze Śląskiem: wykładał na wydziale filmu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (1978–1979) oraz był kierownikiem artystycznym zespołu filmowego Silesia w Katowicach (1978–1983).

W latach 1991–1995 był ambasadorem Rzeczpospolitej Polskiej w Irlandii. Następnie pracował w mediach: w Telewizji Polskiej jako doradca literacki programu drugiego (1995–1998), konsultant telewizji Wizja TV (1998–2001), Tele 5 (2002) i Puls-Niepokalanów (2003). Od 2012 był związany z Polskim Instytutem Sztuki Filmowej, gdzie do 2018 roku piastował stanowisko  kierownika Działu Literackiego.

Debiutował w 1952 roku wierszem Rybaczka odczytanym w programie Rozgłośni Gdańskiej Polskiego Radia. Jego pierwszym tomik wierszy Wigilie wariata ukazał się w 1958 roku i został nagrodzony na I Festiwalu Kulturalnym Studentów jako najlepszy debiut poetycki roku. W kolejnych tomikach dał się poznać jako poeta o charakterystycznym stylu, autor utworów poruszających tematy związane z polską historią, cechami narodowymi, obrazem społeczeństwa, nierzadko ukazywanych w krzywym zwierciadle. Sięgał przy tym do źródeł ludowych i staropolskich (także do stylizacji językowej), wykorzystywał w wierszach żart, satyrę, dosadność, odwoływał się często do chłopskiego rozumu i mentalności. W późniejszych utworach nawiązywał także do ludowej religijności, wiary prostej i szczerej; stąd związany był z wydawnictwami katolickimi.

Pisał teksty piosenek dla wielu zespołów i wokalistów, między innymi 2 plus 1, Myslovitz, Skaldów, Haliny Frąckowiak, Marka Grechuty, Czesława Niemena, Krystyny Prońko, Urszuli Sipińskiej, Danuty Rinn, Maryli Rodowicz. Stale współpracował z Katarzyną Gärtner, Włodzimierzem Korczem czy Andrzejem Zielińskim. W 1968 roku założył wraz z Markiem Sartem zespół Drumlersi, Bryll  pisał teksty, a Sart – muzykę. Pisał również utwory prozatorskie, dramaty i oratoria. Tłumaczył literaturę z języków angielskiego, irlandzkiego, rosyjskiego, czeskiego i jidysz.

Otrzymał wiele nagród, w tym nagrodę im. W. Broniewskiego w dziedzinie poezji (1964), nagrodę Funduszu Literatury (1989), nagrodę im. F. Karpińskiego (1998), Nagrodę Miasta Stołecznego Warszawy (2009), Wielką Nagrodę im. Witolda Hulewicza (2021). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1964), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1965), Orderem Irlandzkiego Rodu Królewskiego O’Connor (1995), Medalem Daniela Gabriela Richarda za krzewienie rozwoju ludowej kultury Słowacji (2004), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Medalem Per Artem ad Deum (2021), Feniksem Specjalnym (2024, pośmiertnie).

Jego utwory znalazły się w licznych zagranicznych antologiach w przekładach na wiele języków (angielski, czeski, białoruski, chiński, francuski, hiszpański, rosyjski i wiele innych), wystawiano w tłumaczeniach także sztuki teatralne i audycje, do których pisał teksty.

BIBLIOGRAFIA

poezja:

• Wigilie wariata, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1958.
• Autoportret z bykiem, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1960.
• Twarz nie odsłonięta, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1963.
• Sztuka stosowana, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1963.
• Mazowsze, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1967.
• Muszla, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1968.
• Fraszka na dzień dobry, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1969.
• Poezje wybrane, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
• Zapiski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
• Piołunie piołunowy, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1973.
• Dramaty i wiersze, Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1973.
• Wołaniem wołam cię, Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1974.
• Zwierzątko, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1975.
• Ta rzeka, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1977.
• Rok Polski, Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1978.
• Wiersze wybrane (1958–1978), Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1978.
• A kto się odda w radość, Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1980.
• Czasem spotykam siebie, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1981
• Sadza, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1982.
• Boże, uchroń nas od nienawiści, Warszawa: Wydawnictwo CDN, 1983 [II obieg wydawniczy].
• Wiersze, Warszawa: Biblioteka Tygodnika Stanu Wojennego, 1983 [II obieg wydawniczy].
• Pusta noc, Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1983.
• List, Warszawa: Nowa, 1985 [II obieg wydawniczy].
• Gołąb pocztowy, Warszawa: Pokolenie, 1986 [II obieg wydawniczy].
• Adwent, Londyn: Aneks, 1986.
• Wiersze, Łódź: Solidarność Walcząca, 1987.
• Kropla w wodospadzie, Warszawa: Interart, 1995.
• Kto chce znać wiatr, Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1996.
• Widziałem jak odchodzą z nas ci ludzie dobrzy, Poznań: Wydawnictwo „W Drodze”, 1996.
• Rok Polski 2000, edycja w drzeworytach Marka Jaromskiego, Katowice: Biblioteka Śląska, 2000.
• Kubek tajemny, Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 2000.
• Golgota Jasnogórska, Częstochowa, Jasna Góra: Paulinianum, 2001 [wyd. bibliofilskie, nakład numerowany, 500 egzemplarzy].
• Golgota Jasnogórska, Częstochowa, Jasna Góra: Paulinianum, 2001 [wyd. II albumowe].
• Nie proszę o wielkie znaki, Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 2002.
• Jezioro Kałuża, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2003.
• List w butelce, Gdańsk: Tower Press, 2004.
• Na ganeczku snu, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, 2004.
• Na dom pada cieniutki blask, Warszawa: IBiS, 2005.
• W ciepłym wnętrzu kolędy, Poznań: Zysk i S-ka, 2007.
• Na tęczy Jej uśmiechu, Częstochowa–Lublin: Paulinianum, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, 2007.
• Wiośnin. Panna młodości, Poznań: Zysk i S-ka, 2008.
• Chrabąszcze, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, 2009.
• Tam bije serce Twoje. Opowieść o pielgrzymowaniu, Częstochowa: Święty Paweł, 2011.
• Pod wieżą zakochanych, Warszawa: Wydawnictwo Anagram, 2012.
• Ciągle za mało stary, Poznań: Zysk i S-ka, 2015.
• Zapiski. Wiersze publikowane w latach 1958–1996, Częstochowa–Kraków: Edycja Świętego Pawła, Instytut Literatury, 2021.
• Szara godzina. Wiersze publikowane w latach 2000–2015, Częstochowa–Kraków: Edycja Świętego Pawła, Instytut Literatury, 2021.
• Ma się ku wieczorowi. Wiersze niepublikowane z lat 2014–2020, Częstochowa–Kraków: Edycja Świętego Pawła, Instytut Literatury, 2021.

proza:

• Studium, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1963.
• Ciotka, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1964.
• Gorzko, Gorzko..., Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1965.
• Ojciec, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1965.
• Jałowiec, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1965.
• Drugi niedzielny autobus, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1969.
• Betlejem, Warszawa: Pelikan, 1987.
• O trzeciej nad ranem. Z Ernestem Bryllem o rodzinie, życiu, poezji i spotkaniach o trzeciej nad ranem rozmawia Izabela Górnicka-Zdziech, Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2009.

dramaty, oratoria, musicale, sztuki telewizyjne (daty wystawień lub data i miejsce publikacji):

• Ballady lipieckie, 1967.
• Żołnierze, 1968.
• Rzecz Listopadowa, 1968.
• Kurdesz, 1968.
• Po górach po chmurach, 1969.
• Na szkle malowane, 1970.
• Kto ty jesteś, 1971.
• Wołaniem wołam cię, 1972.
• Zagrajcie nam dzisiaj... , 1973.
• Życie – jawą, 1974.
• Doświadczyński, 1978.
• Słowik, 1978.
• Ballada Łomżyńska, 1978.
• Kolęda Nocka, 1980.
• Wieczernik, 1984.
• Wieczernik, Warszawa: Krąg, 1988.
• Dybuk, Warszawa: KOS, 1988.
• Wieczernik, Warszawa: PAX, 1990.
• Tristan, 1996.
• Cyrano, 1997.
• A kto się odda w radość, 1998.
• Wołał nas Pan, 1999.
• Bo duszę ma nasz dom, 2004.
• Przejście przez morze, 2005.
• Jajokracja, 2007.

DZIAŁALNOŚĆ TRANSLATORSKA (wybór)

z angielskiego:

• Khalil Gibran, Prorok, Drzewo Babel, Warszawa, 2006.
• Al Pacino, Rozmawia Lawrence Grobel [wraz z Magdaleną Bryll], Wydawnictwo Axis Mundi, Warszawa, 2007.

z irlandzkiego:

• Irlandzki tancerz. Wybór wierszy irlandzkich wiek XIII–XIX [wraz z Małgorzatą Goraj], Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1981.
• Miodopój. Wybór wierszy irlandzkich VI–XIII [wraz z Małgorzatą Goraj], Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1978.
• Táin czyli Uprowadzenie stad z Cuailnge [wraz z Małgorzatą Goraj], Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1983.
• Historia Irlandii [wraz z Małgorzatą Goraj], Poznań: Zysk i S-ka, 1998.
• Doire Aniołów Pełne [wraz z Małgorzatą Goraj], Poznań: Zysk i S-ka, 1998.
• Anthony Cronin, Koniec współczesnego świata [wraz z Małgorzatą Goraj], Poznań: Motivex i Wydawnictwo Nakom, 2003.
• Eire, wiersze irlandzkie VI–XIX wiek [wraz z Małgorzatą Goraj], Warszawa–Poznań: ISC Sc & Biblioteka Telgte, 2004.

z rosyjskiego:

• Otia Ioseliani, Spadające Gwiazdy, Warszawa: Wydawnictwo „Iskry”, 1969.
• Otia Ioseliani, Była sobie Gruzinka [wraz z Ewą Brzozowską-Bryll], Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1973.
• Otia Ioseliani, W niewoli u niewolnych [wraz z Ewą Brzozowską-Bryll], Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”, 1975.

EZ