Literatura

fot. Ela Lempp

Aleksander Jurewicz

poeta i prozaik, ur. 1952 w Lidzie na Białorusi, skąd w ramach akcji repatriacyjnej w roku 1957 przyjechał wraz z rodzicami do Polski i zamieszkał w Gdańsku. Studiował na Uniwersytecie Gdańskim i w Studium Scenariuszowym Łódzkiej Szkoły Filmowej.

W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych wydał kilka tomów wierszy o silnym ładunku autobiograficznym. Rozgłos Jurewiczowi przyniosła Lida, za którą otrzymał nagrodę Czesława Miłosza. Lida to książka, na którą składają się fragmenty poetyckie, zapisy prozy i wyimki z listów od babki autora. Jest wielkim trenem i lamentem za utraconym rajem niewinności. Przynosi literackie fotografie i migawki z miasteczka, w którym autor spędził wczesne dzieciństwo, i sprawozdanie z dokonanej przeprowadzki do obcego i nieprzyjaznego świata. Czas przeszły przywołany nie tylko za pomocą literackiego obrazu o wielkiej urodzie, ale i poprzez język stylizowany często na polszczyznę kresową z silnymi naleciałościami białoruskimi, poetycką rytmizację prozy, sprawia, że Lida jest pełną czułości ewokacją przeszłości, kontemplowaniem tajemnicy biografii jako tajemnicy losu. Opowieść Pan Bóg nie słyszy głuchych przynosi zapis z okresu zamieszkiwania przez autora w Łodzi. Tok narracji przetykany jest introspekcjami, którym towarzyszą sceny rozgrywające się na pograniczu jawy i snu - autor bowiem snuje imaginacyjny romans z dawną towarzyszką dziecięcych zabaw na dalekiej Białorusi. Ta niewielkich rozmiarów książka znakomicie osadzona w realiach lat sześćdziesiątych, stanowi równie udany literacko powrót w świat dzieciństwa, co wzruszający hołd oddanym pamięci dziadka. 

„Nie potrafię do końca tego wytłumaczyć, ale wiedziałem, że jeżeli nie wyduszę z siebie tej przesiedleńczej opowieści, to moje życie nie będzie do końca pełne, że będzie w nim jakiś cień, jakaś nie do końca załatwiona sprawa”.

A. Jurewicz

BIBLIOGRAFIA

  • Lida, Białystok: Wydawnictwo Versus, 1990.
  • Dopóki jeszcze i inne wiersze, Gdańsk: Gord, 1991.
  • Pan Bóg nie słyszy głuchych, Gdańsk: Marabut, 1995.
  • Życie i liryka, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 1998.
  • Prawdziwa ballada o miłości, Kraków: Znak 2002.
  • Popiół i wiatr, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2005.
  • Dzień przed końcem świata, Kraków: WL, 2008

TŁUMACZENIA

niemiecki:

  • fragmenty Lidy w: Deutsch-Polnische Ansichten DPI, 6/1994, Wiesbaden: Harassowitz Verlag.
  • Nach den Gewittern, Ein polnisch-deutsches Lesebuch, Göttingen.
  • Zwischen den Linien, Hannover: Postskriptum, 1996.
Wróć