Aktualności

fot. Paweł Mazur, Międzynarodowe Centrum Kultury
03.06.2022

Budowniczy mostów. Laudacja dla prof. Tokimasy Sekiguchiego

Profesor Tokimasa Sekiguchi to niestrudzony propagator kultury polskiej w Kraju Kwitnącej Wiśni. Na Tokijskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych stworzył i przez ponad dwie dekady kierował japońskim epicentrum studiów nad polską kulturą. Jego rola jako wychowawcy wielu roczników japońskich polonistów jest trudna do przecenienia. Profesor Sekiguchi jest także współorganizatorem „Forum Polska” w Japonii, łączącego wszystkie osoby zainteresowane Polską – badaczy reprezentujących różne dziedziny nauk, artystów i przedstawicieli Polonii. W tej funkcji Tokimasa Sekiguchi pozostaje prawdziwym budowniczym mostów i człowiekiem instytucją.  

To co jednak przesądza o niezwykłym miejscu profesora Sekiguchiego w propagowaniu w świecie dorobku literatury polskiej to jego geniusz translatorski połączony z tytaniczną pracowitością. Wśród dzieł literatury polskiej przełożonych na język japoński przez Tokimasę Sekiguchiego są: Treny J. Kochanowskiego, Ballady i romanse oraz Dziady wileńskie A. Mickiewicza, Historia literatury polskiej C. Miłosza, Matka Joanna od Aniołów J. Iwaszkiewicza, Cztery dramaty S.I. Witkiewicza, Iwona, księżniczka Burgunda W. Gombrowicza. Pełna bibliografia przekładów profesora Sekiguchiego to bez mała 50 pozycji. Profesor Tokimasa Sekiguchi jest tłumaczem o wyjątkowej wrażliwości i rzadko spotykanej erudycji. Jego twórczość przekładowa jest najwyższej próby. W zainicjowanej przez niego serii Klasyka Literatury Polskiej ukazują się po japońsku jej arcydzieła, wiele z nich w przekładzie samego profesora Sekiguchiego. Inna niezwykła seria, jaką współtworzy to Pieśni Polskie dla Melomanów Japońskich, która obejmuje m.in. kompozycje Moniuszki, Karłowicza, Szymanowskiego, a także kolędy w jego tłumaczeniu.

Przełożenie twórczości wielu naszych klasyków dla tak diametralnie różnego kręgu kulturowego jak japoński, uprzystępnienie odbiorcom o tak odmiennej wrażliwości, kulturze, historii i religii, a zarazem zachowanie wartości artystycznych tłumaczonych dzieł to fenomen zasługujący na najwyższe uznanie. Może nie przypadkiem też Tokimasa Sekiguchi uważa Kraków za swoją drugą ojczyznę podkreślając: „Kraków mnie wychował i wykształcił, nie tylko jako polonistę, ale także jako obywatela. Mam na myśli Kraków nie jako miejsce, ale jako bardzo gęstą sieć ludzi, zbiór intelektualistów. W dużej mierze jestem ich tworem.”

Różnorodność dorobku Tokimasy Sekiguchiego jest imponująca – literatura staropolska, romantyczna, współczesna; poezja, pieśni i libretta, proza, dramat, epistolografia…, w tym Listy Chopina. Jest też Profesor dziedzictwu Chopina szczególnie oddany. Ostatnio wyznał: 

„Tłumaczeniu i wydaniu w Japonii Nowej Korespondencji Fryderyka Chopina poświęcam się również z poczuciem misji i obowiązku. Kto by to zrobił, jeśli nie ja? Nie ma bowiem u nas polonistów, którzy mają dobrą znajomość języka francuskiego i solidną wiedzę o kulturze Europy pierwszej połowy XIX wieku. Nasze japońskie wydanie jest jedyną edycją zagraniczną, tj. obcojęzyczną, na świecie. Być może ona jest moim najważniejszym dziełem translatorskim.”

Szerokim echem odbiło się też wydanie Lalki Bolesława Prusa w tłumaczeniu profesora Sekiguchiego, z jego komentarzami i przypisami – docenione najważniejszą japońską nagrodą literacką Yomiuri przyznawaną także za twórczość przekładową. Gdy spytałem Profesora dlaczego poświęcił kilka lat swego życia w swej górskiej kryjówce w Alpach Japońskich koło Nagano na tłumaczenie powieści polskiego dziewiętnastowiecznego pisarza odparł, że to przecież niezwykle aktualny obraz was Polaków! Japoński polonista pokazuje nam również, jak wiele możemy nauczyć się od  niego o nas samych i o naszej kulturze. Bo jak ktoś zauważył „teksty Sekiguchiego pokazują, że połączeń pomiędzy kulturami można szukać bez względu na odległość liczoną w kilometrach.” Profesor Tokimasa Sekiguchi to więc dzisiaj nasz prawdziwy Transatlantyk, Transpacyfik i nauczyciel spod Fudżijamy, a może też japoński prorok spod Wawelu?

Dostojny Laureacie, Drogi Przyjacielu, Kochany Tokimaso dziś za Twoje dzieło i Twoje  lekcje dziękujemy Ci w Twoim trudnym dla Polaków języku: Arigatō gozaimasu!

– laudacja prof. Jacka Pulchry dla prof. Tokimasy Sekiguchiego z okazji wręczenia mu Nagrody Transatlantyk za 2021 rok