20 czerwca 2025

Xavier Farré laureatem 21. Nagrody Transatlantyk

13 czerwca 2025 roku podczas uroczystej gali w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie poznaliśmy laureata XXI edycji Nagrody Transatlantyk, najważniejszego wyróżnienia przyznawanego corocznie przez Instytut Książki ambasadorkom i ambasadorom literatury polskiej za granicą. Został nim Xavier Farré, wybitny tłumacz literatury polskiej na języki kataloński i hiszpański.

Anna Sawicka, iberystka i tłumaczka z języków katalońskiego i hiszpańskiego, w swej laudacji przybliżyła dokonania laureata i zauważyła: „Jego dorobek translatorski, poetycki i prozatorski, jest naprawdę imponujący. (…) Xavier Farré jest znakomitym ambasadorem literatury polskiej za granicą i zasłużył na dołączenie w tym roku do grona wybitnych laureatów Nagrody Transatlantyk przyznawanej przez Instytut Książki”. Prof. Sawicka zaznaczyła także, że prowadząc warsztaty tłumaczeniowe na wielu polskich uniwersytetach, dr Xavier Farré kształci nowe pokolenia tłumaczy.

Nagroda Transatlantyk 2025 – laudacja

Grzegorz Jankowicz, dyrektor Instytutu Książki, podkreślił ogromny dorobek tłumaczeniowy laureata i jego wkład w promocję literatury polskiej: „Xavier Farré to poeta i tłumacz, który na co dzień porusza się między czterema językami: katalońskim, polskim, hiszpańskim i słoweńskim. Ma imponujący dorobek translatorski: przekładał polską poezję i prozę, przede wszystkim pisarek i pisarzy XX-wiecznych oraz współczesnych. Jest również pełnym pasji nauczycielem i niestrudzonym ambasadorem polskiej literatury w całym obszarze hiszpańskojęzycznym. Miejscem, z którego się wywodzi, jest Katalonia. Miejscem, w którym zamieszkał, jest Polska. Nagroda Transatlantyk trafia w ręce człowieka budującego pomosty między językami i kulturami”.

Wyboru tegorocznego laureata dokonała Kapituła Nagrody w składzie: Silvano De Fanti, Hatif Janabi, Grzegorz Jankowicz, Abel Murcia, Tomasz Pindel, Anna Wasilewska, Agata Zano. Wartość nagrody wynosi 10.000 euro, każdy laureat lub laureatka otrzymuje również pamiątkowy dyplom oraz statuetkę autorstwa Łukasza Kieferlinga.

Transatlantyk to nagroda Instytutu Książki dla najwybitniejszych promotorek i promotorów literatury i kultury polskiej za granicą. Jej laureatami mogą zostać tłumaczka, wydawca, krytyczka lub animator życia kulturalnego, którzy swoją pracą przysłużyli się do zwiększenia obecności polskiej literatury w swoim kraju.

Historia Nagrody Transatlantyk sięga 2005 roku, kiedy podczas Kongresu Tłumaczy Literatury Polskiej, otrzymał ją Henryk Bereska, niemiecki tłumacz gigantów naszej literatury. Do tej pory Nagrodą Transatlantyk uhonorowano takie znakomitości jak Anders Bodegård (Szwecja), Albrecht Lempp (Niemcy), Ksenia Starosielska (Rosja), Biserka Rajčić (Serbia), Pietro Marchesani (Włochy), Vlasta Dvořáčková (Czechy), Yi Lijun (Chiny), Karol Lesman (Holandia), Bill Johnston (Stany Zjednoczone), Laurence Dyèvre (Francja), Constantin Geambaşu (Rumunia), Lajos Pálfalvi (Węgry), Antonia Lloyd-Jones (Wielka Brytania), Hendrik Lindepuu (Estonia), Ewa Thompson (Polska), Tokimasa Sekiguchi (Japonia), Silvano De Fanti (Włochy) i Hatif Janabi (Irak), Vera Verdiani (Włochy) i Abel Murcia (Hiszpania).

***

Xavier Farré (ur. 1971) jest poetą oraz tłumaczem literatury polskiej i słoweńskiej na kataloński i na hiszpański. W dorobku ma siedem tomików poezji i zbiór esejów Auditorium w Görlitz, o poezji i jej związkach z tożsamością, wygnaniem i holokaustem. Tłumaczył książki m. in. Czesława Miłosza, Adama Zagajewskiego, Zbigniewa Herberta, Olgi Tokarczuk, Wioletty Grzegorzewskiej, Julii Hartwig, Stanisława Lema, Tomasza Różyckiego i innych autorów. Przekładał również sztuki teatralne Krystiana Lupy, Krzysztofa Warlikowskiego, Ingmara Villqista czy Doroty Masłowskiej, tłumaczył także z języka słoweńskiego (m.in. Aleša Debeljaka, Lojze Kovačiča, Tomaža Šalamuna). Jest laureatem Nagrody im. Jaume Vidal Acovera za kataloński przekład wyboru wierszy Czesława Miłosza oraz laureatem Nagrody Jordi Domènecha za przekład na język kataloński Pana Cogito Zbigniewa Herberta.

Tegoroczną galę uświetnił występ grupy FISZ EMADE TWORZYWO, jednego z najważniejszych zespołów ostatniego ćwierćwiecza na polskiej scenie muzycznej.