Przejdź do głównej sekcji strony

Wyszukiwarka

2 grudnia 2025

Grudniowa „Odra” – kultura w czasach przemian

Odra 12/2025

Kim są dwudziestolatkowie z pokolenia Zet? Dlaczego nie chcą pracować w weekendy i coraz częściej kwestionują tradycyjne modele życia? Jak wygląda przyszłość polskiej polityki na dwa lata przed wyborami? I czy liberalny Zachód chyli się ku upadkowi? Grudniowy numer „Odry” to rozmowy, eseje i reportaże, które mierzą się z najważniejszymi pytaniami współczesności – od socjologii i polityki po sztukę, teatr i literaturę.

Pokolenie Zet, wybory i kondycja Europy

Numer otwiera rozmowa Piotra Gajdzińskiego z prof. Paulą Pustułką (SWPS), która analizuje młodych dorosłych wchodzących w życie z bagażem niepewności i nowych wartości. Zetki stawiają wolny czas ponad karierę, nie chcą pracować w weekendy, a rodzicielstwo traktują ambiwalentnie. Jak podkreśla socjolożka:

Więcej niż niechęci do posiadania dzieci jest uczuć mieszanych, ambiwalencji reprodukcyjnej. Brakuje im absolutnej pewności, czy chcą, czy nie chcą mieć dzieci, dryfują między opcjami.

 

Przemysław Szubartowicz kreśli scenariusze przed wyborami 2027 roku, ostrzegając przed pogłębiającą się polaryzacją i dominacją emocji nad racjonalną debatą w życiu publicznym. Klaus Bachmann analizuje niemiecką politykę pamięci i granice różnorodności, a Wojciech Łuczak przygląda się czeskiej scenie po triumfie Andreja Babiša – „nadwełtawskiego Trumpa”, który wraca do władzy z antyelitarystycznym programem. Całość dopełnia esej Macieja Dymkowskiego: „Czy nadchodzi schyłek liberalnego Zachodu?” – mocna diagnoza kondycji Europy.

Kafka, teatr i nowe oblicza kultury

Choć jesień należała do „Kafki” Agnieszki Holland, „Odra” wraca do „Kafki” Piotra Dumały (1991). Artysta w rozmowie z Łukaszem Musiałem wspomina pracę nad legendarnym filmem i zdradza kulisy nowego projektu inspirowanego „Zaginionym”. To fascynująca opowieść o sztuce, technologii i wywoływaniu „ducha Kafki”.

W numerze znalazła się także rozmowa z Jerzym Łukoszem – prozaikiem, dramaturgiem, tłumaczem i emerytowanym naukowcem, który debiutował właśnie w „Odrze”. W rozmowie z Eweliną Adamik opowiada o literackich początkach i o tym, jak postrzega dziś zawód pisarza:

Ze swojej aktualnej pozycji, człowieka dość dojrzałego, dostrzegam w zawodzie pisarza pewną śmieszność. Literatura w jakimś sensie jest śmiertelnie poważną zabawą.

Nie zabrakło tematów teatralnych. Grzegorz Ćwiertniewicz i Kamil Bujny analizują kondycję wrocławskiego Teatru Polskiego, który po latach kryzysu próbuje odbudować swoją pozycję pod rządami Michała Zadary. Jak pisze Bujny w recenzji spektaklu „Solaris”:

 

Adaptacja słynnej dwudziestowiecznej powieści bez wątpienia rozpoczyna kolejny okres w dziejach największego dolnośląskiego teatru – kształtowania jego nowej artystycznej tożsamości i próby przywrócenia mu niegdysiejszej renomy.

Od Berlina po Wrocław – muzyka, sztuka i literatura w grudniowej „Odrze”

Rafał Augustyn relacjonuje tegoroczny Musikfest Berlin, a Patrycja Cembrzyńska pisze o najnowszej książce Marii Poprzęckiej. W części literackiej znajdziesz fragment powieści Dariusza Bitnera „Cherokee Lane” (II tom „Fusów”) – oniryczny monolog zanurzony w muzyce i aluzjach literackich. Pojawiają się także wiersze Almudeny Sánchez, Dmytra Błyzniuka i Jacka Mączki, a Karol Maliszewski w „Pocztówkach literackich” omawia najciekawsze utwory spośród nadesłanych w tym roku do „Odry”.

Grudniowy numer „Odry” już dostępny.

Przeczytaj również

Literackie nowości, wydarzenia i projekty. Bądźmy w kontakcie

Dołącz do newslettera Instytutu Książki, aby otrzymywać cotygodniowe informacje i spostrzeżenia dotyczące tego, czym żyje świat literatury w Polsce i za granicą.

Witamy na nowej stronie internetowej Instytutu Książki

Mamy nadzieję, że pozwoli ona jeszcze lepiej komunikować nasze starania na rzecz rozwoju kultury literackiej w Polsce i promocji literatury polskiej za granicą.

Zespół Instytutu Książki